Nga një fillim simbolik në një zyrë të vogël në një institucion me rezultate konkrete energjetike – Ministria e Energjetikës, Minierave dhe  Burimeve Minerale prezantoi sot raportin e saj vjetor për vitin e parë të ekzistencës së saj. Në konferencën për shtyp, ministrja Sanja Bozhinovska tha se në 12 muajt e fundit janë hedhur themelet për stabilitetin energjetik, sigurinë dhe zhvillimin modern.

"Një vit më parë kishim vetëm një ide, një dokument dhe një zyrë. Sot kemi një institucion me 109 profesionistë, një institucion që sjell rezultate. Ky vit ishte dëshmi se mundemi – viti i ardhshëm do të jetë dëshmi se nuk po ndalemi", deklaroi ministrja Sanja Bozhinovska.

Ministria paraqiti një raport që detajon shifrat dhe masat që tregojnë ndryshimet strukturore në sistemin energjetik. Hapi i parë dhe më domethënës është miratimi i Ligjit të ri të Energjisë – i përgatitur nga ekspertë vendas, i përafruar me direktivat evropiane dhe i mirëpritur nga BE-ja dhe Komuniteti i Energjisë.

Ligji vendosi liberalizimin e plotë të tregut, digjitalizimin, futjen e matësve të mençur dhe një detyrim për të ruajtur energjinë me sistemet e baterive. Komunitetet e energjisë qytetare janë themeluar. Fotovoltaikët në ndërtesa me fatura më të vogla, qytetarët do të mund të shesin edhe energji elektrike. Stimuj për elektromobilitet – karikues të përballueshëm, tarifa doganore të ulura.

Për herë të parë, ajo prezantoi një metodologji të varfërisë energjetike dhe një ndalim ligjor të ndërprerjeve të energjisë elektrike për kategoritë e cenueshme në dimër. Janë sigururar  60 milionë euro mbështetje direkte për kategoritë e cenueshme, me njoftime për subvencione të reja deri në fund të vitit;

Është miratuar një plan dhjetëvjeçar për zhvillimin e rrjetit të transmetimit dhe për herë të parë MEPSO është nën juridiksionin e Ministrisë.

Në kuadër të minierave janë kryer 405 inspektime dhe u janë revokuar koncesionet nga shkelësit. Sipas tarifës së re, në tremujorin e parë të vitit 2025 do të ngarkohen 247 milionë denarë koncesione – pothuajse dyfishi i shumës së vitit të kaluar.

"Thesari kombëtar nuk duhet të keqpërdoret. Kjo është arsyeja pse ne kemi vendosur rend, kontroll dhe kritere. Por edhe mundësi të reja – për miniera të drejta, qasje të barabartë për gratë dhe ne do ta mbrojmë rubinin maqedonas si thesar kombëtar", theksoi ministrja.

Në raport u prezantua edhe përparimi në projektet interkonektore:

• ·nterkonektor me Greqinë tashmë është duke u ndërtuar, me kursime prej 12 milionë eurosh dhe me një kompani vendase si kontraktor;
• Lidhjet me Shqipërinë, Serbinë dhe Kosovën
• Filloi ndërtimi i stacioneve të transformatorëve në Manastir, Miletkovë dhe Ohër-Elbasan;
• Ka filluar edhe zbatimi i masterplanit GRID për rrjetin e mençur.

 Këtë vit kanë filluar investime të reja në energji të pastër:

• Nënshkruan kontrata për tre termocentrale diellore ("Manastir 1", "Manastir 2", "Oslomej 2") që do të sigurojnë energji elektrike për mbi 7,000 familje;
• Ka nisur faza e dytë e parkut së erës Bogdanci me një investim prej 37.6 milionë eurosh;
• Niveli i ujit të rezervuarëve, pas menaxhimit të kujdesshëm, është stabilizuar në mbi 50%.

Ministria prezantoi edhe arritjet në modernizimin e tregut:

• Për herë të parë, është lëshuar një garanci e gjelbër e origjinës së energjisë elektrike;
• Tregtimi i energjisë elektrike në euro është nisur në bursën MEMO;
• MEMO është caktuar si Operator i Tregut të Nominuar (NEMO);
• Modele të reja po zhvillohen për aukcionet CfD dhe bashkimet me tregjet evropiane.

"Qytetarët nuk janë të interesuar për ligjet në letër, por për efektet reale. Kur them çmime të qëndrueshme të energjisë elektrike, po flas për njerëzit që kanë dritë në klasë dhe ngrohtësi në shtëpi. Kur them se Çebren do të bëhet fakt – po flas për një detyrim, jo një premtim, një detyrim që çdo megavat i asaj dige do të jetë një hap drejt pavarësisë sonë. ", theksoi ministrja Bozhinovska, duke theksuar se energjia është prioritet kombëtar.

Ministria njoftoi investime të reja në rrjete të mençura, sisteme për rruajtje të energjisë, automjete elektrike. Tregtimi i energjisë elektrike në euro në Bursën e Energjisë së Maqedonisë ka filluar gjithashtu dhe për herë të parë është lëshuar një garanci e gjelbër për origjinën e energjisë elektrike.

Ministria gjithashtu theksoi se për herë të parë, brenda institucionit është ngritur një Organ Këshillimor – i përbërë nga ekspertë të lartë. Për herë të parë, koordinimi i rregullt mes resoreve. Komisioni për monitorimin e furnizimit me energji elektrike dhe ngrohje

Në theks të veçantë janë partneritetet me universitetet, komunitetin e biznesit, shërbimet e inspektimit, ZLEC, UJP, Doganat dhe institucionet ndërkombëtare (Banka Botërore, BERZH, IFC, UNDP)  Përmes BE-së, IPA 3 nisi një investim të gjelbër prej 5.2 milionë eurosh dhe 85 milionë dollarë janë në dispozicion për një tranzicion të drejtë.

"Nuk ka të bëjë vetëm me energjinë. Ka të bëjë me llojin e jetës që duam këtu – dhe çfarë lloj vendi duam t'ua lëmë brezave që do të vijnë. Do të ketë kontrolle rigoroze, por edhe mbështetje të fortë. Ne do të investojmë, modernizojmë dhe do të kthejmë energjinë në duart tona – të pastra, të qëndrueshme dhe të zgjuara.  Në lumenjtë tanë, erërat, rrezet e diellit nuk qëndrojnë vetëm energjia – por një mundësi që Maqedonia të bëhet lider në rajon. Në vitin 2025, Maqedonia do të presë Forumin Botëror të së Ardhmes së Energjisë. Liderët botërorë të energjisë po vijnë në Shkup – Maqedonia po pozicionohet në hartën e aktorëve seriozë të energjisë", shtoi ministrja Bozhinovska, duke falënderuar ekipin e Ministrisë, partnerët dhe qytetarët.

Ministria e Energjetikës, Minierave dhe Burimve Minerale po vazhdon me një kurs ambicioz reformash, me një mesazh të qartë:

E ardhmja e Maqedonisë është në energjetikë!