Rritje ekonomike mbi 5% në vit, investime në sektorin publik dhe privat prej 12 miliardë euro, 156.000 vende të reja pune dhe njëkohësisht konsolidim fiskal, gjegjësisht mbajtje e borxhit publik stabil, janë pjesë e efekteve të Planit për rritje të përshpejtuar ekonomike për periudhën 2022-2026 që e miratoi Qeveria, ndërsa në konferencën për shtyp e prezantuan Kryeministri Zoran Zaev dhe ministri i Financave, Fatmir Besimi.
Planin për rritje të përshpejtuar ekonomike e përgatiti Ministria e Financave në bashkëpunim me resorët qeveritar, me qëllim ambicioz por të realizueshëm që të mbështetet rimëkëmbja ekonomike dhe rritja e përshpejtuar.
Plani bazohet në një qasje të re dhe ofron mbështetje të koordinuar për të inkurajuar investimet e sektorit publik dhe privat në një sërë fushash prioritare, duke detajuar burimet e në dispozicion të financimit dhe instrumentet dhe mekanizmat e financimit, duke vlerësuar efektet e pritshme.
“Qëllimi kryesor është krijimi i vendeve të reja të punës dhe stimulimi i rritjes së ekonomisë në vendin tonë, me investime të reja, rritje prej 5% të Prodhimi i Brendshëm Vendor dhe mbajtjen e një borxhi publik stabil”, tha Kryeministri Zaev.
Duke u fokusuar në tre synimeve kryesore të Planit, Kryeministri Zaev tha se ai ofron qasje inovative në kapitalin financiar për të përshpejtuar rritjen ekonomike dhe se krahas investimit të planifikuar publik prej 4 miliardë euro, do të mobilizohen edhe investime shtesë nga sektori privat, të cilat janë llogaritet në 8 miliardë euro.
Ai e potencoi rëndësinë e investimeve kapitale për zhvillimin ekonomik, duke vënë në dukje se edhe në kohë pandemie ato nuk u ndalën.
“Për këtë qëllim,” tha ai, “është vendosur mekanizmi KAPEF, me të cilin shpërblehen përdoruesit buxhetorë që kanë një nivel të lartë të kryerjes së shpenzimeve kapitale dhe vlerëson se mund të gjenerojë 1.5 miliardë euro shtesë në shpenzime kapitale gjatë periudhës.” 2022 -2026”.
Sipas Kryeministrit, qëllimi i dytë i Planit për rritje të përshpejtuar ekonomike tashmë ka filluar të realizohet. PBB-ja në gjysmën e parë të vitit ishte 5.6%, ndërsa në tremujorin e dytë ishte 13.1%, që është një konfirmim se ekonomia po i kthehet rrugëve të rritjes.
“Jo shumë kohë më parë, Banka Botërore rriti parashikimin për rritjen e BPP-së në Maqedoninë e Veriut në vitin 2021, nga 3.6 në 4.6%, që i tejkalon edhe vlerësimet tona për rritje prej 4.1%. Aktiviteti i sektorit privat do të rritet, përmes vendosjes së mënyrave të reja të qasjes në kapital, instrumente, fonde dhe burime financimi, të cilat mobilizojnë disa herë më shumë fonde dhe investime nga sektori privat. Kjo do të rrisë totalin e investimeve, do të përshpejtojë rritjen e prodhimit të brendshëm bruto dhe do të përshpejtojë krijimin e vendeve të reja të punës.
Papunësia tani është në 15.9%, që është niveli më i ulët në historinë më të re të vendit. Sipas Planit, me rritjen e investimeve, shkalla e punësimit parashikohet të rritet në 54,3% në vitin 2026 dhe shkalla e papunësisë të hyjë për herë të parë në zonën një-shifrore deri në vitin 2026 prej 8,6%”, tha Kryeministri. Zaev dhe shtoi se ishte e rëndësishme të theksohet se zhvillimet e favorshme makroekonomike do të përmirësonin financat publike, duke çuar në qëndrueshmëri fiskale, duke reduktuar borxhin publik dhe të garantuar nën 60% të PBB-së në vitin 2026.
“Karakteristikë e kësaj Qeverie është funksionimi i përkushtuar, i përgjegjshëm dhe transparent dhe kjo reflektohet në Buxhetin e qëndrueshëm si në nivel qendror ashtu edhe në atë lokal. Edhe në kushte pandemie nuk ka pasur vonesa në dhënien e pagave, pensioneve, është mbështetur financiarisht sektori privat dhe sektorët më të prekur dhe paralelisht kemi krijuar këto plane madhore afatgjata, nga të cilat do të përfitojnë gjeneratat aktuale dhe të ardhshme ”, tha Kryeministri.
Ministri i Financave Besimi theksoi se Plani është vazhdim i të gjitha masave që u ndërmorën për ballafaqim me krizën shkaktuar nga pandemia me KOVID-19.
“Pandemia që u shfaq vitin e kaluar shkaktoi një krizë të thellë shëndetësore dhe socio-ekonomike. Krijoi nevojën për të reaguar shpejt dhe në kohë ndaj masave të mbrojtjes shëndetësore që kemi dizajnuar dhe gjashtë pakove të masave ekonomike në vlerën mbi 1 miliardë euro. Tani ne po ecim para me Planin për rritje të përshpejtuar ekonomike dhe do t'u përgjigjemi nevojave për të mbështetur rimëkëmbjen dhe rritjen e sërishme të ekonomisë, ndërkohë që angazhohemi që të bëjmë konsolidimin fiskal në afat të mesëm, gjegjësisht të ulim deficitin buxhetor dhe borxhin publik”, tha ministri Besimi.
Plani për rritje të përshpejtuar ekonomike është një realizim i asaj që e kemi paralajmëruar në Buxhetin për vitin 2021, pra Strategjinë për rimëkëmbje ekonomike dhe rritje të përshpejtuar SmartER Growth, Politikat për konsolidim të buxhetit nga viti 2021 deri në vitin 2025 dhe Planin për investime publike 2021-2025.
“Plani është kombinim i instrumenteve financiare tradicionale dhe inovative. Instrumentet e propozuara që do të sigurojnë financimin e projekteve në plan janë: mekanizmi për efikasitet më të madh të shpenzimeve kapitale, bono zhvillimi, bono projekte, bono të gjelbra, bono të indeksuara me inflacion, partneritet publik-privat, menaxhimi i aseteve publike, skema e garancisë, Fondi për efikasitet energjetik, Fondi. për zhvillim lokal dhe rajonal, Fondi për hulumtim dhe zhvillim, Fondi për mbështetjen e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme për rritjen dhe zhvillimin e tyre, Fondi strategjik i investimeve të gjelbra, Fondi për rritjen e mjeteve financiare, Fondet për kapital të rrezikshëm dhe financim i grupit (kraundfanding)”, tha ministri Besimi.
Plani për rritje të përshpejtuar ekonomike do të mbështesë projekte investimi në sektorin publik dhe privat, që do të nënkuptojnë përmirësimin e konkurrencës ekonomike dhe përmirësimin e cilësisë së jetës, si dhe do të përqendrohet në disa fusha prioritare: ekonomia e gjelbër, digjitalizimi, inovacioni dhe zhvillimi teknologjik, zhvillimi i infrastrukturës fizike dhe kapitalit njerëzor, si dhe i kohezionit social.
Ministri theksoi se për zbatimin e suksesshëm të tij është krijuar një strukturë institucionale e përcaktuar në mënyrë precize për menaxhimin e tërë procesit.
Plani është miratuar në komunikim intensiv me institucionet financiare ndërkombëtare dhe partnerët e tjerë zhvillimorë, të cilët kanë shprehur gatishmërinë për të ofruar mbështetje financiare dhe teknike. Përmes platformës së vendosur SEFF (Skopje Economic and Finance Forum, SEFF), pas Konferencës së parë vjetore të Ministrisë së Financave, Plani tashmë ishte prezantuar para komunitetit të biznesit, sektorit bankar dhe palëve të tjera të prekura.
