Delegacioni i Qeverisë së Republikës së Maqedonisë së Veriut i udhëhequr nga Kryeministri Zoran Zaev, bashkë me ministren e Mbrojtjes Radmilla Shekerinska, ministrin e Punëve të Jashtme, Bujar Osmani dhe ministrin e Shëndetësisë, dr. Venko Filipçe, vendosën kurora me lule para monumentit të dikurshëm në Prilep, me ç‘rast filluan aktivitete solemne me rastin e 80 vjetorit të kryengritjes popullore dhe festës shtetërore 11 Tetori, që këto dy ditë do të mbahen në qytetet hero Prilep dhe Kumanovë, si dhe në Shkup.
Programi solemn për shënimin e jubileut të rëndësishëm dhe për 11 Tetori – Dita e Kryengritjes Popullore, më pas vazhdoi në sheshin “Metodija Andonov Çento”, ku fjalime para mysafirëve të pranishëm nga vendi dhe jashtë vendit mbajtën fjalim Kryetari i Qeverisë, Zoran Zaev, kryetari i Bordit Kryesor të Lidhjes së Luftëtarëve NOAVM 184101845, dr. Nikolla Stojanovski dhe kryetari i Komunës së Prilepit, Ilija Jovanoski.
Duke uruar festën dhe duke uruar për një shtet shekullor dhe respekt ndaj veprës së luftëtarëve nga lufta popullore-çlirimtare, Kryeministri Zaev theksoi se 16 të rinj të cilët më 11 tetor të vitit 1941 në Prilep ndërmorën aksione me të cilat shënuan fillimin e kryengritjes popullore antifashiste dhe krijimin e shtetit të pavarur maqedonas dhe për atë qëllim vetë jetën e tyre e bënë armë për atë ide, sepse e dinin, sepse panë, sepse njohën, se liria, drejtësia dhe shteti janë hap para realizimit.
“Mbetën procesverbalet nga gjyqi ushtarak okupues i atëhershëm në të cilin është shkruar se sulmuesit kanë qenë me rreth 20 armë dhe me disa bomba. Me 300 deri në 400 plumba, me bukë dhe ushqime të tjera. Ja kjo është shkruar në procesverbalet gjyqësore precize, por nuk është shkruar arma më e fuqishme të cilën e kanë poseduar këta të rinj: nxitjen e fuqishme, vullnetin dhe vendosmërinë e fuqishme, të ngrihen kundër ushtrive okupuese fashiste. Ta vazhdojnë veprën shtet-formuese e të gjitha gjeneratave të cilat e kanë ëndërruar shtetin e pavarur maqedonas”, theksoi Kryeministri Zaev në fjalimin e tij.
Në flatrat e atyre veprave, mijëra jetë dhe betimet e tyre, vazhdoi Zaev, filloi lufta popullore-çlirimtare, u organizua lëvizja partizane dhe rezistenca popullore.
Në emër të respektit, frymëzimit dhe admirimit të duhur për veprat e tyre revolucionare dhe çlirimtare, çlirimtarët tanë nga lufta popullore – çlirimtare emërtuan njësitë partizane me emrat e Goce Delçev, Pitu Guli, Dame Gruev, Jane Sandanski. Ata kënduan emrat e tyre në këngën e betejës "Sot lind një diell i ri i lirisë mbi Maqedoninë" dhe valëvitën flamurin e Republikës së Krushevës për çlirimin e Maqedonisë, për krijimin e shtetit dhe për ndërtimin e një shoqërie të denjë për vlerat e forcave aleate përparimtare, demokratike, antifashiste të epokës.
"Kjo është Epoka nga e cila 11 Tetori - Dita e Kryengritjes Popullore, është gdhendur me shkronja të arta në kujtesën kolektive të popullit tonë. Pune e shkëlqyer. Një vepër që ngriti luftën dhe aspiratën shekullore të popullit maqedonas për shtetin e tij të pavarur. Një vepër që u rrit mbi rrënojat dhe pogromin e tmerreve të Luftës së Dytë Botërore, dhe një vepër që krijoi shtetësinë e vendit tonë përmes fitores mbi fashizmin. Fitore e përbashkët e popujve përparimtarë të Evropës dhe botës", tha Kryeministri Zaev, duke shtuar se një sakrificë e madhe ishte bërë për gjithë këtë. Lufta e Dytë Botërore në territorin tonë përfundoi me rreth 25,000 luftëtarë të vrarë dhe viktima të tjera.
Kryeministri Zaev theksoi se kremtimi i datave të mëdha, duke nderuar të gjithë paraardhësit tanë të përfshirë në shtetësi dhe liri, është vetëm një pjesë e detyrës sonë ndaj së kaluarës sonë dinjitoze dhe se festat janë momente kur çdo brez që feston duhet të pyesë veten nëse me secilin vitin që kalon ne bëjmë një vend më të mirë, një vend më të bukur për të jetuar.
“Populli maqedonas nuk ka pushtuar apo marrë askënd tjetër. Ne kujtojmë njerëzit tanë të mëdhenj dhe figurat e së kaluarës për idetë e mëdha kozmopolite që kapërcejnë kufijtë nacional. Lufta jonë ka qenë gjithmonë vetëm për të qenë vetja dhe për të dhënë dorën, për të kërkuar terren të përbashkët. Duke u përpjekur për një gjendje të të gjithëve dhe për të gjithë, një mik me të gjithë. Luftëtarët tanë të Luftës Çlirimtare Popullore, dhe të gjithë brezat tanë të mëparshëm, ata që ndërtuan veprat dhe jetën e tyre në liri, na dhanë shtetin si një shtëpi për të gjithë, një shtëpi lirie dhe një shoqëri me mundësi të barabarta, një shoqëri e së drejtës, përgjegjësisë dhe barazisë - Një shoqëri për të gjithë, maqedonasit, shqiptarët, turqit, vllahët, serbët, romët, boshnjakët dhe të gjithë të tjerët", tha kryeministri Zaev.
Në vit kur shënojmë edhe një jubile të madh – 30 vite shtet i Pavarur, tha Kryeministri Zaev, Republika e Maqedonisë së veriut është shtet i pranuar në aspekt ndërkombëtar në të gjitha postulatet e shtetësisë, me vend në Kombet e Bashkuara dhe me konfirmim të padyshimtë për gjuhën maqedonase dhe për identitetin maqedonas.
Me këmbëngulje dhe guxim arritëm Marrëveshjen për fqinjësi të mirë, miqësinë dhe bashkëpunim me Bullgarinë dhe Marrëveshjen e Prespës me Greqinë, si hapa të mëdhenj, të guximshëm për të konfirmuar se vendi ynë ka qenë dhe do të jetë gjithmonë Evropë, tha Kryeministri Zaev dhe shtoi:
“Dezinformuan se gjoja e kemi fshirë KAÇKM-në nga historia jonë, nga Kushtetuta jonë. Asnjëherë, me asnjë çmim! Jo vetëm që nuk u fshi në Preambulën e Kushtetutës, por përkundrazi. KAÇKM – ja tani përmendet dhe vlerësohet edhe më shumë. Ne kemi përforcuar edhe më shumë vendin dhe rëndësinë e KAÇKM-së në traditën shtetërore-juridike të vendit tonë. A është folur ndonjëherë më shumë për gjuhën maqedonase. Ne gjithashtu i kushtuam një Ditë, një festë në gjuhën maqedonase, 5 maj. Ne u mbushëm me krenari kur flamuri maqedonas u ngrit para selisë së NATO -s dhe kur u këndua himni maqedonas", tha Zaev.
Falë gjithë kësaj, u realizua një nga qëllimet tona më të rëndësishme strategjike për vendin, anëtarësimi i plotë në NATO dhe nga një vend i lënë mënjanë sot ne jemi pjesë e familjes së fuqishme të NATO -s, theksoi Kryeministri Zaev dhe shtoi se ne kemi marrë hapa për t'u provuar skeptikëve të fundit se Maqedonia e Veriut duhet të jetë ylli i ri në plejadën evropiane, se ne e meritojmë atë vend dhe se do ta marrim.
“Askush nuk ka kundërshtime ndaj reformave tona. Përkundrazi, ata janë të vlerësuar. Ne kemi treguar kapacitetin për të zbatuar vazhdimisht vlerat evropiane në vend. Ky zhvillim i vendit është i nevojshëm para së gjithash për të gjithë ne këtu në Maqedoninë e Veriut. Fatkeqësisht, karrigia jonë në Bashkimin Evropian nuk është vendosur ende. Tani ne presim nga Brukseli dhe veçanërisht nga Sofja që të tregojnë realisht se vlerat dhe parimet evropiane për zgjerimin janë ende një qëllim strategjik. Se procesi i zgjerimit në Ballkanin Perëndimor është i gjallë. Se ata shikojnë përpara, ashtu siç e pret populli maqedonas përpara. Ky është vizioni evropian", tha Kryeministri Zaev.
Kryeministri Zaev në përfundimin e fjalimit të tij tha se është shumë e rëndësishme të jesh pjesë e historisë do të mbahet mend, të jetë inspirim dhe nxitje për suksese të reja për secilën gjeneratë të ardhshme.
"Ky brez ka zgjedhur të sigurojë të ardhmen e Maqedonisë së Veriut si anëtare e NATO -s dhe të arrijë qëllimin tonë të ardhshëm strategjik - të jetë anëtar i BE -së. Këto dy përcaktime strategjike janë vetëm hapa logjik për të krijuar një të ardhme të begatë për të gjithë qytetarët tanë dhe veçanërisht për të rinjtë. Të stimulojmë të rinjtë pikërisht këtu, në vendin tonë, në komunën e tyre, për të ndërtuar të ardhmen e tyre, më të mirë dhe më të pasur. Në vend për të realizuar mirëqenien e tyre ekonomike dhe përparimin e jetës personale, por edhe për të siguruar jetë cilësore së bashku dhe drejtësi sociale në shoqërinë tonë. Prandaj, për sfidën tonë historike, i bëj thirrje secilit prej nesh të kontribuojë. Le të lëmë të gjithë së bashku gjurmë të thella në atë rrugë", potencoi Kryeministri Zaev.
"Për realizimin e këtij qëllimi ne kemi dikë për të imituar dhe e bëjmë sot kur kujtojmë dhe bëjmë homazhe për të gjithë ata që kurrë nuk e kanë pyetur veten për çmimin e lirisë, drejtësisë dhe barazisë shoqërore. Për të gjithë ata që na lanë një trashëgimi për t'u bashkuar rreth këtyre vlerave dhe për të kapërcyer ndarjet. "Le të forcojmë unitetin që na është lënë si testament nga Manifesti i Krushevës, Lufta Antifashiste Popullore Çlirimtare Popullore dhe KAÇKM-së dhe referendumi i Pavarësisë", tha Kryeministri i Maqedonisë së Veriut në fjalimin e tij në ceremoninë me rastin e Tetorit 11 - Dita e kryengritjes popullore dhe për nder të 80 vjetorit të kësaj ngjarjeje.
Pas fjalimit të tij, Kryeministri Zaev i dhuroi një pllakë mirënjohjeje Dr. Nikola Stojanovskit, President i Bordit Kryesor të Unionit të Luftëtarëve të Luftës Çlirimtare Popullore të Maqedonisë 1941-1945, dhe Borko Zafirovskit, Nënkryetar i Bordit Kryesor i Unionit të Luftëtarëve, i cili lexon se "në emër të qytetarëve dhe në emër të Qeverisë së Republikës së Maqedonisë së Veriut, falënderojmë luftëtarët e Luftës çlirimtare për kontributin e tyre historik në krijimin e shtetit, shekullor -ëndërr e vjetër për shumë breza, dhe përuluni atyre për historinë, një vendim në vitin 1941 për të qenë pjesë e koalicionit të madh botëror antifashist dhe kështu për ta vendosur vendin tonë ndër demokracitë përparimtare në botë".
Në vazhdim të programit solemn në sheshin “Metodija Andonov Çento” në Prilep foli edhe kryetari i Bordit Kryesor të Unionit të Luftëtarëve të Luftës Çlirimtare Popullore të Maqedonisë 1941-1945 Dr. Nikola Stojanovski, i cili theksoi se lufta antifashiste dhe nacionalçlirimtare e popullit maqedonas (1941-1944) është një vazhdimësi në luftën për lirinë e popullit maqedonas dhe vazhdimin e procesit historik të njohjes së pavarësisë nacionale të maqedonasve dhe të drejtës për pavarësi.
“Të inkurajuar nga idealet e tyre dhe aspiratat e shtetndërtimit, maqedonasit bashkuan forcat e tyre dhe u bashkuan me koalicionin antifashist dhe morën pjesë aktive në luftën kundër fashizmit dhe pushtuesve. Prej këtu në Prilep, ne, luftëtarët, ju dërgojmë një amanet për ta mbajtur këtë copë tokë, për të përdorur të gjithë mekanizmat diplomatikë për një shtet të përparuar. Ne mbështesim përpjekjet për përparim dhe mirëpresim të gjitha hapat guximtare. Luftëtarët, pasardhësit e tyre, bashkimi i luftëtarëve, duhet dhe duhet të mbështeten nga të gjitha subjektet shoqërore në vend si një entitet dhe shtyllë e rëndësishme e shtetësisë sonë ”, tha kryetari Stojanovski.
Kryetari i komunës së Prilepit, Ilija Jovanoski theksoi se në Luftën e Dytë Botërore, Prilep ka pasur 8,000 pjesëmarrës, nga të cilët 2,700 luftëtarë aktivë me armë në dorë. Prilepi ka pasur 650 viktima, 15 heronj nacional dhe 154 bartës të çmimit "Monumenti Partizan 1941", dhe si rezultat i kontributit të qytetarëve të Prilepit rebel dhe liridashës, qytetit njihet si "Hero Kombëtar".
“Sa herë që ai ka qenë në udhëkryq, njerëzit tanë kanë treguar se dinë të zgjedhin anën e duhur - anën e forcave përparimtare. Kështu ishte në vitin e largët 1941, kështu është sot, tetë dekada më vonë. Shumica dërrmuese e qytetarëve maqedonas janë përsëri në anën e përparimit, i cili sot quhet anëtarësim në NATO dhe Bashkimin Evropian. "Unë thellësisht besoj se rruga që ne po ecim është rruga e drejtë", tha Jovanoski.
Programi festiv vazhdoi më pas me performancën e orkestrës ushtarake të Armatës së Republikës së Maqedonisë së Veriut, e cila interpretoi një kolazh të këngëve partizane që kujtuan se sa të thella janë ngulitur përfitimet e luftës çlirimtare dhe shtetërore antifashiste dhe traditën tonë kulturore.
Programi solemn shtetëror me rastin e 11 Tetorit - Ditës së Kryengritjes Popullore dhe 80 vjetorit të Kryengritjes Popullore, sot përfundoi me sulmin tradicional të improvizuar ndaj qytetit, i cili si një lloj kujtimi rindërton ngjarjet e 8 dekadave më parë kur shkëndija që e shënoi atë ndezi në Prilep fillimin vendimtar të luftës kundër fashizmit dhe ushtrive pushtuese dhe proceseve përfundimtare të krijimit të shtetit tonë.
