Министерот за надворешни работи, Никола Димитров, денес, во медиа-центарот на Владата на Република Македонија, одржа прес-конференција со цел детално информирање на јавноста за клучните елементи од Конечната спогодба со Грција зашто, како што истакна МНР Димитров „многу е важно, при одлучувањето, секој од нас да ги знае сите клучни елементи од Спогодбата“.
Министерот Димитров во својот говор се осврна на следните членови од Конечната спогодба со Грција:
- Член 1 став 3(а): Официјалното име на Втората страна ќе биде „Република Северна Македонија“, што ќе претставува уставно име на Втората страна и ќе се употребува erga omnes, како што е предвидено во оваа спогодба. Скратеното име на Втората страна ќе биде „Северна Македонија”.
- Член 1 став 3(б): Државјанството на Втората страна ќе биде македонско/граѓанин на Република Северна Македонија, како што ќе биде заведено во сите патни документи.
- Член 1 став 3(в): Официјалниот јазик на Втората страна ќе биде „македонски јазик”, како што е признаено на Третата конференција на ОН за стандардизација на географските имиња, одржана во Атина во 1977г.и како што е опишано во член 7, став (3) и став (4) од оваа спогодба.
- Член 1 став 3(г): Термините „Македонија” и „македонски” го имаат значењето дадено во член 7 од оваа спогодба.
- Член 1 став 3(д): Кодот за земјата на регистарските таблички на возилата на Втората страна ќе биди НМ или НМК. За сите други намени, кодот на земјата останува да биде МК и МКД, како што е официјално определено од Меѓународната организација на стандардизација (ИСО).
- Член 2 став 4 б(ii): Првата страна ќе го ратификува Протоколот за пристапување на Втората страна во НАТО. Оваа постапка за ратификација ќе се заврши заедно со постапката за ратификација на оваа спогодба.
- Член 7 став 1: Страните прифаќаат дека нивното односно разбирање на термините „Македонија“ и „македонски“ се однесува на различен историски контекст и културно наследство.
- Член 7, став 3: Во однос на Втората страна, овие термини ја означуваат нејзината територија, јазик, народ и нивите одлики, со нивната сопствена историја, култура, и наследство кои се особено различни од оние кои се наведени во член 7, став (2).
- Член 7, став 5: Ниту една одредба од оваа Спогодба нема цел на кој било начин да ја поткопа, измени или да влијае на употребата од страна на граѓаните на двете Страни.
Министерот за надворешни работи, Димитров: Спогодбата меѓу Македонија и Грција е клучот на вратата за влез во ЕУ и во НАТО, на 30 септември ние одлучуваме дали ќе го употребиме тој клуч или не
Министерот за надворешни работи Никола Димитров денеска на прес - конференција уште еднаш ја појасни Спогодбата којашто на 17 јуни ја потпишаа Република Македонија и Република Грција. Во своето обраќање пред претставниците на медиумите, тој меѓу другото рече:
Почитувани медиуми, почитувани граѓани и граѓанки, добро утро. Од искуството од текот на кампањата и среди со граѓани низ многу градови и села, имаме чувство дека треба да се доразјасни, да се доразјаснат клучните елементи од Спогодбата со Грција, бидејќи има многу дезинформации и кај дел од граѓаните уште не се до крај расчистени сите дилеми. Раскрсницата пред нас е историска, треба сите заедно да решиме дали ќе исчекориме напред или ќе стоиме во место, односно ќе се вратиме назад во ровот. И затоа во одлучувањето многу е важно секој од нас да ги знае до крај сите клучни елементи од Спогодбата.
Овде имаме големи принтови на клучните параграфи коишто имав дилеми дали да ги читам или нема да ги читам. Но најверојатно нема да ги читам, туку ќе кажувам што се и како се.
Првото е, ќе почнеме од член 1 – во однос на географската одредница. Значи се додава географската одредница Северна, кон името Македонија. Има луѓе коишто сеуште мислат...ме праша еден дедо во Ново село, во Штип – се е ова добро, само да сме уште сигурни дека името нема да биде северно од Македонија. Значи нема да биде, ќе биде Република Северна Македонија. Ова е преводот, се разбира. Меѓутоа и на англиски е Republic of North Macedonia.
Одиме понатаму – уште има дебати околу терминот „nationality“. Терминот „nationality“ е државјанство, таква е и конвенцијата на Советот за Европа за државјанство, која на англиски се вика за „nationality“, којашто во член 1 вели дека nationality е правната врска меѓу индивидуата и државата. Значи се работи за државјанство. На англиски етничката припадност е „ethnicity“ и таков е и нашиот превод и грчкиот превод, со тоа што валиден текст е англискиот. Има и еден случај пред меѓународниот суд на правдата од 1955-та година, каде што исто така за „nationality“ се утврдува дека е правната врска меѓу граѓанинот и неговата држава. Значи се работи за државјанство што ќе биде македонско/граѓанин на.
За македонскиот јазик – официјалниот јазик, ќе биде македонски јазик. Тој е таков во Обединетите Нации од 77-мата година, меѓутоа заради овој проблем во рамките на ЕУ ние немаме потпишано договор ниту споменато македонски јазик. Ова е многу важно и со ова се афирмира македонскиот јазик.
Во членот 1 има врска со членот 7, каде што ќе поминеме исто така. Термините „Македонија“ и „македонски“ го имаат значењето во член 7, врската меѓу 1 и 7. Во 7 е етничката припадност, во 7 е со идентитетските одредници македонски народ и.т.н., ќе дојдеме и до таму.
Ова се меѓународните кодови коишто остануваат МК и МКД, со исклучок на регистарските таблички. Одиме понатаму.
Има прашања доста – кои се гаранциите? Што ќе се случи и како да веруваме бидејќи со времената Спогодба од 95-та година Грција имаше обврска да не приговара на нашето членство во меѓународни организации, се додека тоа членство е под референцата ПЈРМ - така беше привремениот правен режим од времената Спогодба од 1995-та година.
Влегувањето во сила на Спогодбата со Грција е врзана со ратификацијата на Протоколот на нашето пристапување, на нашето НАТО членство во грчкиот Парламент. Взаемно се целосно врзани. Спогодбата ќе влезе во сила тогаш кога грчкиот Парламент ќе ја ратификува и Спогодбата и пристапните протоколи за нашето членство во НАТО.
Почетокот на членот 7 е еден од клучните концепти на Спогодбата, каде што двете држави разбираат и прифаќаат дека нивното разбирање на термините „Македонија“ и „македонски“ се однесува на различен историски концепт и културно наследство. За нас термините „Македонија“ и „македонски“ ја означуваат нашата територија, нашиот јазик – македонски јазик, нашиот народ – македонски народ, со сите одлики или атрибути, во англискиот текст е „attributes“, со наша историја, со наша култура, со наше културно наследство. Овде е „heritage“, со наше културно наследство. Значи овде се идентитетските прашања и врската на ова е дадена, претходно видовме во членот 1.
Значи, нашето право на самоопределување и самоидентификација – факт е дека ние имаме направено држава на ова парче земја, факт е дека ова парче земја е дел од историски и географски поширокиот регион на Македонија, има дел и во Грција има дел и во Бугарија. И овде јасно се укажува дека Македонија се однесува на нашата територија, јазикот е македонски, народот е македонски со сите одлики.
Одиме понатаму – Ова е одредба каде што се вели дека одредбите на Спогодбата не можат да обврзуваат изјаснување на граѓаните на Македонија и на Грција во никаква смисла. Не може да влијае на употребата на името, на било какви придавки кон нашите граѓани, кон македонските граѓани и кон грчките граѓани.
Еве го последното – ќе кажам и нешто што исто така е актуелно. Јас ова го повторив неколку пати и во моите настапи, преку традиционалните медиуми и преку социјалните мрежи, во делот на Уставните амандмани. Тие не се напишани, ниту се преговарани. Уставните амандмани ќе ги формулира Собранието на Република Македонија, со големо квалификувано мнозинство, дво-третинско, со јавна дебата, со расправа по комисии, тоа е процес со цврсти рокови коишто се утврдени во деловникот за работа на Собранието на Република Македонија. Поентите на 4-рите уставни амандмани се: еден се однесува на географската одредница Северна кон името Македонија. Вториот се однесува да не ги чепкаме границите – уште поцврста гаранција дека нашите граници се тука за да останат, уште поголем чекор од немаше територијални претензии, што исто така е дел од спогодбата. Ниту Грција има кон нас територијални претензии, ниту Македонија има кон Грција територијални претензии. Грижата за припадниците на македонското национално малцинство во соседните земји ќе се прошири на грижа за целата дијаспора на Република Македонија во целиот свет. И конечно во делот на преамбулата, нема да се чепка ништо од државно – правниот наратив којшто почнува од Илинденското востание, преку АСНОМ, до референдумот за независност на 8 септември 1991-ва година, туку ќе ги конкретизира, поединечно ќе ги наведе конститутивните одлуки на АСНОМ – тоа се поентите, формулациите не постојат, ниту се преговарани, бидејќи тоа е наша работа, а телото е срцето на нашата демократија – Собранието.
Новинарско прашање: Сега за ова последното. Рековте дека грижата за националните малцинства ќе се прошири кон заштита на дијаспората. Дали е тоа, поистоветување на националните малцинства како дијаспора? Дијаспора е нешто друго, ако не се лажам. И второ прашање. Дали можеби требаше ова порано да се објасни вака договорот? Дали можеби, пет дена пред референдумот не е малку задоцнето?
МНР Никола Димитров: Ќе почнам од второто. Ние, постојано и директно со граѓаните и преку вас, како медиуми и непосредно преку социјалните мрежи, постојано зборуваме за Договорот и постојано зборуваме за придобивките од Договорот. Јас, не знам дали можам повеќе да зборувам, од тоа што го зборувам. И мислам дека, сè додека не настапи молкот, на полноќ, во четврток на 27 септември, должност ми е и на нас на сите како Влада, постојано да повторуваме и да објаснуваме. Живееме во време, кога граѓаните се бомбардирани со информации, меѓутоа и со дезинформации, од разни страни. И, затоа апелирам, иако текстот во клучните одредби не е долг, сепак Договорот има деветнаесетина, дваесетина страни и затоа е овој напор, повторување постојано, постојано на клучните одредби.
Во однос на првото прашање, се работи за чекор, којшто нашиот Устав ќе го приближи кон европското уставно компаративно право. Ние, по ова прашање, имавме уставни амандмани во 1992 година, пред да влеземе во членство во Обединетите нации. Уставниот амандман два, од 1992 година, реафирмираше дека оваа грижа е значи мешање во внатрешните работи на соседните држави.
Исто така, Спогодбата има одредба којашто вели, оваа спогодба не ги ослободува страните, ниту нас, ниту нашите комшии да не почитуваат претходно преземени обврски по Меѓународни конвенции, што вклучува и Конвенции за заштита на човекови права. И тоа е клучната заштита, во смисла на човекови и малцински права. Оваа Спогодба не допира таму. Благодарам.
Новинарско прашање: Во врска со државјанството и националноста. Која е потребата да биде државјанство, македонско крос граѓанин на Северна Македонија? Јас на пример сум Србин и досега ми било државјанство - македонско, сега да ми биде државјанство македонско крос Северна Македонија, значи не сум Србин туку сум нешто што не сум.
МНР Никола Димитров: Државјанство е врската на граѓанинот со неговата држава. Ако си го отворите сегашниот пасош, кај државјанство ќе Ви пишува македонско. Ние сме, мултиетничко општество имаме македонски народ, имаме делови од други народи, Албанци, Турци, Срби, Власи, Роми, Бошњаци и во таа смисла овде не се определува етничката припадност. Членот 7, зборува за народ, зборува за културно наследство, таму се идентитетските одредници.
Во оваа одредба од членот 1, се зборува за само за државјанство и државјанството, бидејќи живееме во Македонија е македонско, коса црта, граѓанин на Република Северна Македонија.
Новинарско прашање: Прашањето, таа косата црта, граѓанин на Република Северна Македонија, во тој случај нема потреба од првото или нема потреба од второто. Едното, определува националност, другото ...
МНР Никола Димитров: Значи, не е националност. Националност е термин, што во традицијата правна, на Поранешна Југославија се однесуваше на етничка припадност, на народите што живееја во една од шесте Републики. И, имавме националности и имавме народности. Народности, се однесуваше на етничката припадност на тие што живееја во една од двете Покраини. Се работи само за државјанство.
Новинарско прашање: Рековте, во Уставот ќе пишува, дека си останува Македонија од Илинденското востание навака, натаму, а чиј празник е Илинден?
МНР Никола Димитров: Одите, претпоставувам во другиот Договор со прашањето, имате алузии. Значи, во нашиот регион, во Балканот, имаме многу богата историја. И, многу испреплетена историја. Целта, на комисиите што ги формиравме и со Бугарија и со Грција, (со Бугарија Комисијата имаше првичен состанок, со Грција се уште не, меѓутоа се формирани) е како историските наративи на нашите, на Македонија и на нашите соседи, да не бидат еден против друг, туку да бидат покомплементарни. За нас, Илинденското востание е еден од столбовите на којшто почива македонската држава. Втори август, 1903 година. Бугарија, има друг поглед. И, задачата на историчарите, не на политичарите, е како да најдат заеднички јазик и како тоа да биде, непомирливо. Ние, ништо не губиме, ако тој голем настан е важен и за друга држава и за друга историска традиција.
Новинарско прашање: Последното прашање ми е околу гаранциите, што беше за Договорот. Кој е тој, што гарантира дека Договорот ќе биде испочитуван, со оглед дека Грција не го испочитува, не го ратификуваше ни претходниот Договор. Кој гарантира дека таа ќе го ратификува овој? Ниту Европската унија, ниту НАТО, ниту Грција, не го испочитуваа судот во Хаг, кој ја донесе пресудата во наша полза. И, трета работа за истото тоа, е дали тоа е единствена пречка за влез на Македонија во ЕУ и НАТО?
МНР Никола Димитров: Мислам дека доволно созреавме како општество да се соочиме со реалноста. Патот кон ЕУ и кон НАТО, каде што е членка Грција, во двете семејства, води преку надминување на овој проблем. Тоа може да не ни е пријатно меѓутоа таква е реалноста. Сите лидери почнувајќи од Генералниот секретар на НАТО Столтенберг, па до лидерката на Германија, канцеларката Меркел која што не потсети на 27 -миот роденден, укажаа дека нема план Б.
За да седиме на таа маса, сите што веќе седат треба да сакаат да бидеме таму. И патот е преку надминување на проблеми, зголемување на доверба, правење на пријатели, бидејќи утре треба да сме сојузници. Овде гаранцијата е многу цврста, бидејќи договорот не може да влезе на сила, ако Грција, на иста сесија во Парламентот не ги ратификува пристапните протоколи за нашето членство во НАТО. Ако не се случи тоа, договорот не влегува во сила.
Новинарско прашање: Министре, мене ме интересира 4 амандман. Во јавноста и во сите дебати има и за и против дека некој вика ќе се брише АСНОМ, одлуките Крушевската република. Вие кажавте јасно. Ако убаво разбрав, дали ништо нема да се чепка од Илинден, туку дека ќе се разгледаат одлуките на АСНОМ. Бидејќи таму има една одредба за обединување на Македонија и.т.н.
МНР Никола Димитров: Тоа не е одлука. Одлуките ќе се наведат. Конститутивните одлуки на АСНОМ.
Новинарско прашање: Претседателот Иванов рече нема да гласа. Ве изненади ли ваквиот став на шефот на државата?
МНР Никола Димитров: Не можам да кажам дека ме изненади. Ако водиме и тоа не беше дамнешна историја. Одговорот за соголените индиции за сериозна корупција, криминал и злоупотреба на службена положба во 2015 -та година, неговиот обид за одговор беше аболиција. Значи неказнивост. Слушнавме што се случува. Одговорот од таа канцеларија беше неказнивост. Имавме после тешка длабока, морална, политичка криза на неказнивост, парламентарни избори во 2016 година. Се формираше парламентарно мнозинство. Уставот вели, претседателот на Република Македонија е должен да го даде мандатот на тие, партија или партии, коалиција од партии што имаат парламентарно мнозинство. Толку се тегнеше целиот процес што стигнавме до 27 април 2017-та година, најцрниот ден за нашата демократија од 1991 година. Тој често се повикува дека е тука за да го брани Уставот. Но уставот не може да се брани со кршење. Претседателот е должен да го даде мандатот на формирано парламентарно мнозинство. Ние не сме претседателски систем. Ние сме парламентарна демократија. Претседателот нема резолутивно вето. Не може да каже на Парламентот после прво гласање има право да одложи, и да рече јас имам забелешки, размислете го враќам кај вас повторно.
Законот за ратификација на Спогодба со Грција кога беше изгласан вториот пат во Собранието на Република Македонија. Уставот вели, претседателот е должен да го потпише. Значи не може да се брани Уставот прекршувајќи го. Претседателот не може да биде и Уставен суд и Собрание. Ние сме демократска држава, си имаме фалинки меѓутоа сме демократска држава. Што значи демократија? Демократијата значи гласање. Граѓаните си ја бираат, кој ќе им служи со гласање. Имаме локални избор, имаме парламентарни избори. Нај демократското средство, е кога граѓаните ќе ги прашате за некоја конкретна тема, директно да кажат што мислат. Најдемократско средство во секоја демократија е референдумот. Да се каже, за ова прашање, заради коешто изгубивме многу генерации, 27 години нерешен спор, да се каже, после најава во кампања, ќе има референдум. Кога и да има взаемно прифатливо решение со Грција на маса, ќе ги прашаме граѓаните, ќе има референдум, да се каже дека не се гласа, е срамно бегство од одговорност, и тоа не се кажува од Македонија, туку се кажува од преку океанот.
Јас имам пред се како граѓанин, голем проблем со тоа, бидејќи само тие што ќе гласаат ќе учествуваат во одлуката за нашата иднина.
Не можете да седите дома, а да влијаете врз одлуката. Ако има еден глас повеќе НЕ, против, јас сум против членството во НАТО и ЕУ прифаќајќи го договорот со Грција, ние ќе се поклониме и ќе кажеме оваа работа не поминува. Меѓутоа само тие што гласаат можат да влијаат врз таа одлука. Ако големо мнозинство од граѓаните кажат ДА, дури и да нема цензус, тоа ќе биде земено предвид, меѓутоа ситуацијата ќе се врати во Собранието на Република Македонија. Затоа да не се учествува со свој глас во ваква крупна одлука е бегство од одговорност.
И да расчистам уште една дилема. Сите сакаме да најдеме начин да влеземе во НАТО и ЕУ без да го решиме овој проблем. Реалноста е таа. Како што е реалноста дека ноќ доаѓа после ден па потоа се разденува и пак има ноќ. И не може да се каже јас сум за ЕУ и за НАТО... кажи ни како?
Таа е прва по протокол и Устав, прва најодговорна функција во нашата држава, на нашата нација. Должност е да се покаже патот. Одговорноста од немање визија е огромна. Што значи ова? Дека ако утре во Атина има влада што ќе има проблем со македонскиот јазик, што ќе има проблем со јасните идентитетски одредници дека сме македонски народ што зборува македонски јазик, кој ќе ја преземе таа одговорност за оваа сега пропуштена шанса?
Новинарско прашање: Министре дали веќе се работи на уставните измени, уставните амандмани?
МНР Никола Димитров: Тоа е задача на Собранието. Собранието го отвора процесот со минимум 80 пратеници, текстот се гласа со помало мнозинство, имате расправа по комисии, има јавни дебати, тоа е задача на Собранието на Република Македонија.
Новинарско прашање: Дали со оглед на тоа дека пратениците на ВМРО-ДПМНЕ почнаа поединечно да се изјаснуваат околу гласањето, дали сметате дека може да обезбедите двотретинско мнозинство, и кој е крајниот рок кој е пролонгиран, до кога тоа би можело да се заврши од наша страна, да не ја загрози страната, процесот во Грција, одложувањето. Бидејќи нели е условено со нашето прифаќање, па во Грција. Кој е крајниот рок, до кога може тоа ние да го завршиме?
МНР Никола Димитров: Сите велат клучот е кај граѓаните. Ние сме вака во чекалнава со години. За НАТО сме од 1998-ма особено, иако тој пат го одиме од 1993 година. Веќе 25 години. Кандидати сме за членство во ЕУ од 2005-та година, 13 години. Еве ја вратата, еве го клучот. На 30 септември, 6 дена од денес, сите заедно треба да речеме, не како партии, не како влада, не како опозиција, сите заедно граѓанството, македонски народ, деловите од сите други народи што живеат со нас, нашите сограѓани, ќе го употребиме тој клуч или не. Колку повеќе луѓе ќе речат да, сакаме да одиме напред, сакаме да влеземе во НАТО, тоа ќе ни донесе стабилност, ќе ја завери нашата државност, ќе создаде подобри услови за успешна Македонија, толку полесно ќе биде политичкиот процес во Собранието, каде што ќе треба да се формира мнозинство од 80 пратеници. Ние ќе се обидеме тој процес, со такво мнозинство, да заврши до крајот на оваа календарска година. Ќе работиме со таква цел. Целиот процес во делот на овие 4 уставни амандмани да заврши согласно декември оваа година.
Новинарско прашање: Значи, прво ќе почнам со ова што пред малку го рековте – дека ако мнозинството од граѓаните кои ќе излезат на референдумот се изјаснат ЗА, без оглед дали ќе биде исполнет цензусот или не, Власта ќе продолжи да го спроведува договорот низ институциите на системот. Ме интересира од која бројка тргнувате, на граѓани кои ќе се изјаснат ЗА, на референдумот, за да продолжи институционално да се делува натаму? И второто прашање, Рековте дека ова за нас е основен концепт за етничката припадност на македонците. Ме интересира дали е ова, ова важи за нас , за Македонците - дали ова истото ќе важи и за меѓународниот фактор, да не ословуваат како Македонци, а не северно македонци – тоа е едниот сегмент и вториот сегмент -дали со ова, овдека станува збор за поделен идентитет, термин што го употреби премиерот Заев во едно, интервју за, по самитот на Европскиот Совет во Софија и ако станува збор за поделен идентитет, за кој идентитет се работи? Етнички или... Од самиот во Софија беше објавено на МКД.МК. Меѓутоа Премиерот потенцираше дека станува збор за основен концепт е поделба на идентитетот.
МНР Никола Димитров: Не ми е позната изјавата. Прво ова не можам да го коментирам затоа што ја немам видено изјавата и не гледам што значи. Се работи за едноставна работа. Кога ќе кажете во Грција, и во смисла на регионална припадност, и во смисла на културно наследство, кога Грк во Солун или во Атина ќе каже, „ама и јас сум Македонец, и ние сме македонци“, мислат на друг концепт. Тоа го кажува членот 7. Кога ние ќе кажеме „јас сум Македонец“ мислиме на нашиот државно правен историски наратив. Тоа е наратив кој што почива на два столба. Тоа е резултат на еден цел историски процес. Клучните во нашиот се 1903 и 1944 и 1991. Се разбира дека тоа е процес што почнал многу порано. Тоа е контекстот. Никој не може нас во 21 век да ни спори право на самоопределување и право на самоидентификација. Во договорот нема ниту еднаш, ниту еднаш придавка северно македонска, северно македонски итн. Има само Macedonian, односно македонско. Името на државата, дистинкцијата меѓу нашата Македонија која што не е во целата, и нивната Македонија е со географската одредница, Северна. Таа географска одредница, не може да не направи, да не смени кои сме. Тоа го кажува членот 7. Ќе има работа, бидејќи договорот е текст, ќе треба да се реагира, ќе има грешки од меѓународни медиуми, како што имаше до сега. Како што некаде не викаат Фиромијанс, или славомакедонци, или вака или така. Факт е дека со ова ние растеме, факт е дека со ова расте и Грција. Факт е дека со претходниот договор за пријателство со Бугарија, ние успеавме меѓу нашите три држави на Балканот, конечно малку историја да апсорбираме за да отвориме иднина. Живееме во регион што долго време е премногу потонат во историја, а создава премалку иднина.
МНР Никола Димитров: Референдумот не е правен услов во Договорот. Договорот споменува референдум. Референдумот, е политичка заложба и ветување. И на СДСМ, во изборната Програма и на ВМРО-ДПМНЕ, практично од 2005 година. Во последната Програма на ВМРО-ДПМНЕ, значи на опозицијата, со која излегоа на Избори во декември 2016 година не постои цензус. Таму вели, ако има Договор на маса, ќе ги прашаме граѓаните и ако мнозинството од граѓаните кажат ДА, ќе го потврдиме тој Договор.
Во програмата на опозицијата, 27 години, немаме Договор. Прв пат, имаме на маса, заштитуваме тоа што е најважно, кои сме. Тие, од 2005 викаат референдум, референдум, референдум, референдум, дојдовме до тој ден, еве го за шест дена е, и гледајте ни ја ситуацијата.
Време е, на ова прашање да се обединиме, сите лидери велат, ова можеби, (оние што ни дојдоа и не посетија) е последната шанса за вашата генерација, некои велат, ова е сигурно последна шанса за вашата генерација.
Време е, да го направиме тој исчекор, да не се бавиме со прашалници и предизвици за нашиот идентитет, кои сме. Бидејќи, идентитетот е и какви сме. И, додека ние, уплашени во ровот, чекаме некој друг да ни го нацрта патот и да ни ја реши работата, нашиот млад талент си оди надвор, со пасоши на други држави. Таа е одговорноста пред која се соочуваме.
И последно. За сите држави, ама особено, за тие што не се многу влијателни во меѓународните односи, одговорноста за пропуштени шанси е огромна. Најлесно е ова прашање да не се чепка. Ама што ќе се случи, ако нема нова шанса, што ќе се случи ако имаме работа со луѓе, кои дури и во 21 век, како што си го слушаме лидерот на грчката опозиција Мицотакис, сака да ги отвори повторно разговорите, затоа што му пречело дека Грција прифатила македонски јазик, што е едно елементарно право на самоопределување, што сите мора да го прифатат. И на тоа, си ја обвинува Владата во Атина.
Што ќе се случи, ако еве оваа шанса се пропушти...Или ако Европа, изгуби трпение и последниот воз ни помине? Дали ние имаме некоја идеја, пат, алтернатива? Одговорноста, па уште да не се излезе, да се нема глас, е неверојатна. За секој граѓанин, а не за тој што треба да биде шеф на држава, што колоквијално го нарекуваме „татко на нацијата“?
Значи има легалитет, има легитимитет. Легитимација, легитимитет е големо мнозинство и тука ќе бидат индикатори мнозинствата од претходни изјаснувања на граѓаните, на Парламентарни избори, тоа ќе видиме, ама не може конкретно, бројкава сепак не е математика.
