Почитувани академици, екселенции, драги колеги,
Во време на длабоки геополитички промени, дијалозите како денешниот добиваат особено значење. Собрани овде на оваа значајна тркалезна маса, со цел да ја разгледаме геополитичката слика и нејзината поврзаност со процесот на европско проширување, неопходно е да потенцираме дека проширувањето не е само бирократски процес, ниту пак само симболичен чин, тоа е пред сè геополитичко прашање. Денес, Европа се соочува со одлуки кои ги надминуваат традиционалните рамки, барајќи стратешка јасност и обновена решителност.
Нашиот континент поминува низ турбулентни времиња, обележани од длабоките последици од агресијата на Русија врз Украина, промените во глобалната рамнотежа на моќ и сè поинтензивната конкуренција од земји кои не се членки на ЕУ. Навистина сме сведоци на еден особен момент во кој глобалните динамики сè повеќе го обликуваат регионалниот развој. Стратешкиот компас што ја води Европа мора недвосмислено да се насочи кон зајакнување на геополитичкото влијание, унапредување на безбедноста и одржливиот просперитет. Во овој поширок контекст, Западен Балкан, а посебно Северна Македонија, претставуваат клучни точки на стабилност и стратешка основа за Европа.
Европската Унија одамна го промовира проширувањето како стратешка инвестиција во мирот, безбедноста, стабилноста и просперитетот. Но, реториката мора постојано да се претвора во конкретна акција, особено во услови на засилена геополитичка конкуренција. Патот по кој се движи Северна Македонија ја отсликува и надежта и предизвиците на процесот на
проширување. Нашата земја доследно спроведува сеопфатни реформи во управувањето, владеењето на правото и економската отпорност, усогласувајќи се притоа со највисоките стандарди и очекувања на Унијата. Нашата посветеност останува непоколеблива и покрај повремената внатрешна исцрпеност предизвикана од долгогодишната неизвесност.
Понатаму, стратешкото значење на интеграцијата на Северна Македонија и нејзините соседи во европската структура ги надминува рамките на регионалниот мир; таа ја зајакнува и пошироката геополитичка амбиција на Европската Унија. Секое успешно пристапување не само што ja збогатува Унијата, туку и ја зацврстува нејзината глобална кредибилност. Од друга страна, неодлучноста или одложувањето ги откриваат ранливостите, со тоа охрабрувајќи алтернативни геополитички наративи и чинители кои имаат за цел да ги поткопаат европското единство и кохезија.
Предизвиците со кои се соочуваме денес, исто така, јасно ја нагласуваат итната потреба од повторно приспособување во самата Унија: балансирање на внатрешната кохезија, економските нееднаквости, предизвиците во управувањето и надворешните стратешки интереси. Проширувањето, во својата суштина, претставува обликување на геополитичката иднина на самата Европа, иднина што неизбежно е поврзана со Западен Балкан.
Пристапот на фазна интеграција кој неодамна го усвои новата Европска комисија дава ветувачки можности. Тој, иако е преодно, навистина може да послужи како прагматично решение. Сепак, мораме да осигуриме овој процес да не се претвори во бесконечна чекалница, со што би се ослабнала трансформативната моќ на пристапниот процес. Вистинска интеграција значи вистински напредок – конкретни чекори кои видливо го подобруваат животот на граѓаните, ги зајакнуваат институциите и вистински ги сместуваат земјите кандидатки во европското јадро.
Дополнително, геополитичкиот контекст силно ја нагласува критичната потреба од зајакната регионална соработка меѓу земјите кандидатки од Западен Балкан. Единствениот пристап ја зајакнува нашата заедничка преговарачка позиција, ја поттикнува регионалната стабилност и го забрзува усогласувањето со стандардите на Европската Унија. Само преку заеднички напори можеме ефикасно да одговориме на глобалните геополитички предизвици. Нашиот заеднички стратешки интерес мора да излезе од рамките на декларативни потврдувања и да премине во одлучно и усогласено дејствување. Одлуките што ќе ги донесеме денес во иднина ќе ја дефинираат улогата на Европа на светско ниво. Да избереме мудро, храбро и со доверба во нашата заедничка визија.
